Badania w ciąży – jak się do nich przygotować?

Każda kobieta przechodzi w czasie ciąży niezliczoną liczbę badań i wizyt kontrolnych. Wszystkie one mają oczywiście na celu monitorowanie stanu zdrowia przyszłej mamy oraz rosnącego pod jej sercem dziecka. Aby wyniki badań w ciąży były miarodajne, kluczowe jest nie tylko przestrzeganie terminów ich wykonywania, ale również odpowiednie przygotowanie się do nich. Tymczasem wiele pań nie posiada wystarczającej wiedzy na ten temat, co nie tylko wzbudza w nich niepokój, ale również może mieć bezpośredni wpływ na wynik, który nie będzie odzwierciedlał faktycznego stanu zdrowia. W tym artykule podpowiemy, jak prawidłowo przygotować się do badań w ciąży – tak, by uzyskane wyniki były możliwie jak najbardziej dokładne, a same ich wykonywanie najmniej stresujące dla ciężarnej.

Spis treści: 

Pierwsza wizyta ginekologiczna w ciąży
Cytologia w ciąży
Badania krwi w ciąży
Badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy)
Badanie USG w ciąży
USG piersi w ciąży
Badanie moczu w ciąży
Doustny test obciążenia glukozą (OGTT, krzywa cukrowa)
KTG (kardiotokografia)
Badanie GBS
Inwazyjne badania prenatalne
Serafin Clinic Gliwice – tu wykonasz wszystkie niezbędne badania w ciąży!

Pierwsza wizyta ginekologiczna w ciąży

Zgodnie z rekomendacjami Narodowego Funduszu Zdrowia pierwsza wizyta u ginekologa kobiety w ciąży powinna się odbyć do 10. tygodnia ciąży (początek ciąży zaczynamy liczyć od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, choć w rzeczywistości jest ona o ok. 2 tygodnie młodsza). Przy czym, warto zaznaczyć, że do 10. tygodnia przyszła mama powinna mieć już wykonany podstawowy panel badań biochemicznych z krwi oraz z moczu. Dlatego na pierwszą wizytę ginekologiczną w ciąży dobrze jest zgłosić się ciut wcześniej – w 8. – 9. tygodniu, aby do 10. zdążyć już zrobić podstawowe testy.

Tymczasem wiele pań zjawia się w gabinetach ginekologicznych znacznie wcześniej – już w 5. -6. tygodniu, gdy spodziewana miesiączka nie nadeszła, a na teście ciążowym ukazały się dwie kreski. Jest to oczywiście całkowicie zrozumiałe. Każda przyszła mama chce jak najszybciej potwierdzić ciążę. Badanie USG wykonane na tym etapie rozwoju zarodka nie pokaże jeszcze za wiele. Dlatego, aby upewnić się, co do prawidłowego rozwoju ciąży, badanie USG należy wykonać za 2-3 tyg. W tym momencie w pęcherzyku powinien pojawić się już zarodek.

Dotyczy to oczywiście zdrowych kobiet, nieobciążonych żadnymi chorobami przewlekłymi oraz niezgłaszających żadnych niepokojących objawów, bez poronień i innych powikłań ciążowych w przeszłości. Inaczej jest w przypadku pacjentek chorujących przewlekle, u których poprzednie ciąże były powikłane lub u których występują jakieś niepokojące symptomy. Te panie na pierwszą wizytę powinny przyjść jak najszybciej, najlepiej już 1-2 tygodnie po otrzymaniu dodatniego wyniku testu ciążowego.

Jak przygotować się do pierwszej wizyty ginekologicznej w ciąży?

Na pierwszą wizytę ginekologiczną w ciąży należy przygotować się tak, jak do standardowej wizyty, czyli po prostu pamiętać o odpowiedniej higienie. Warto także zebrać sobie najważniejsze informacje na temat stanu zdrowia, w tym zażywanych leków, przebytych zabiegów operacyjnych czy chorób przewlekłych. Pytania o te kwestie na pewno padną podczas wizyty i aby przebiegała ona sprawnie oraz aby niczego nie pominąć, dobrze jest przygotować sobie na nie odpowiedź.

Cytologia w ciąży

Cytologia jest podstawowym i zarazem niezwykle skutecznym narzędziem diagnostycznym w kierunku raka szyjki macicy. Powinna być wykonywana regularnie przez każdą kobietę, również kobietę w ciąży. Materiał do analizy jest najczęściej pobierany właśnie w trakcie pierwszej wizyty, choć teoretycznie można go pobrać na dowolnym etapie ciąży. Komórki z nabłonka tarczy oraz kanału szyjki macicy pozyskiwane są za pomocą specjalnej szczoteczki (po wcześniejszym umieszczeniu w pochwie pacjentki wziernika ginekologicznego). Następnie lekarz wkłada ją do pojemnika ze specjalnym płynem.

W przypadku kobiet w ciąży cytologię pobiera się jako pierwszą, a więc przed dwuręcznym badaniem ginekologicznym.

Jak przygotować się do cytologii w ciąży?

Cytologia jest badaniem, które nie wymaga od kobiety szczególnych przygotowań. Na około 48 godzin przed pobraniem materiału przyszła mama nie powinna jednak współżyć, stosować żadnych leków dopochwowych oraz irygacji.

Badania krwi w ciąży

W czasie ciąży kobieta wielokrotnie oddaje swoją krew do analizy. Sprawdza się w niej różne parametry, m.in.  elementy morfologiczne krwi, obecność określonych przeciwciał, poziom glukozy czy stężenia konkretnych hormonów. Na każdym etapie ciąży inne parametry są istotne, jednak ogólnym celem tych badań jest monitorowanie stanu zdrowia matki i dziecka oraz wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości, które mogłyby negatywnie wpływać na przebieg ciąży i rozwój płodu.

Jak przygotować się do badania krwi w ciąży?

Jeśli chodzi o badania krwi w ciąży obowiązują tutaj dwie zasady, po pierwsze,  aby robić je na czczo, a po drugie, aby wykonywać je w godzinach porannych. Takie zalecenia dotyczą przede wszystkim morfologii oraz badań hormonalnych. Nie wszystkie badania będą tego jednak wymagały. Przy oznaczaniu grup krwi nie ma znaczenia, czy pacjentka jest po posiłku czy nie. To samo tyczy się badania przeciwciał.

Badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy)

Badanie biocenozy pochwy, zwane inaczej badaniem czystości pochwy, to badanie diagnostyczne mające na celu ocenę składu mikrobiologicznego pochwy. Określa ono, czy flora bakteryjna pochwy jest w równowadze oraz czy doszło do ewentualnego zakażenia. Prawidłowa flora bakteryjna chroni układ moczowo-płciowy kobiety przed atakiem drobnoustrojów, w tym grzybów, wirusów i bakterii. Główną rolę w tym procesie odgrywają pałeczki kwasu mlekowego, czyli Lactobacillus. U ciężarnych badanie czystości pochwy przeprowadza się w taki sam sposób, jak u kobiet niebędących w ciąży. Z punktu widzenia pacjentki procedura przypomina standardową cytologię, z tą jednak różnicą, że materiał pobierany jest nie na szczoteczkę, a patyczek zakończony z jednej strony wacikiem. Po pobraniu lekarz rozmazuje go na szkiełku i tak przygotowany preparat przekazuje do laboratorium, gdzie jest badany pod mikroskopem. Warto także dodać, że wyróżniamy cztery stopnie czystości pochwy, gdzie stopień I oznacza prawidłową mikroflorę, natomiast IV wskazuje na zaawansowaną infekcję.

Jak przygotować się do badania czystości pochwy w ciąży?

Biocenoza pochwy jest badaniem niewymagającym żadnych przygotowań. Mało tego! Nadmierna higiena jest wręcz niewskazana, gdyż może zafałszować wynik analizy.

Badanie USG w ciąży

Badanie USG jest podstawowym elementem diagnostyki prenatalnej. Wykorzystując ultradźwięki, pozwala na ocenę stanu zdrowia płodu, również pod kątem zaburzeń genetycznych, oraz przebiegu ciąży. Wykonywane jest zwykle trzykrotnie: w I trymestrze (około 11-14 tydzień), w II trymestrze (18-22 tydzień) i w III trymestrze (28-32 tydzień). Co ważne, jest to badanie w pełni bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla maleństwa. Może być więc wykonywane więcej razy, jeśli tylko zaistnieje taka potrzeba.

Jak przygotować się do badania USG w ciąży?

Na badanie USG w ciąży najlepiej przyjść z pełnym pęcherzem, gdyż wtedy macica jest lepiej widoczna. Chyba, że lekarz zdecyduje się na USG przezpochwowe. Wówczas badanie wykonuje się na opróżnionym pęcherzu. W dniach poprzedzających badanie nie należy też nakładać na brzuch żadnych kremów, w przeciwnym razie obraz USG może być gorszej jakości i nie pozwoli na dokładną ocenę struktur ciała dziecka. Obraz USG może zostać również zakłócony przez gazy jelitowe, dlatego przyszłe mamy mające z tym szczególny problem, proszone są zwykle, aby przez kilka dni przed badaniem nie jeść żadnych wzdymających pokarmów, a w razie potrzeby zażyć preparat z symetykonem w składzie.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną dość istotną kwestię. Dziecko może ułożyć się w trakcie badania w niezbyt korzystnej pozycji lub po prostu całe badanie…przespać…Wówczas lekarzowi trudno jest zobaczyć, wszystko, co najważniejsze. Aby malucha trochę rozruszać, warto przed rozpoczęciem badania pochodzić trochę po korytarzu lub zjeść coś słodkiego. Cukier zwiększy poziom glukozy we krwi, co dostarczy dziecku energii i sprawi, że stanie się bardziej aktywne. Z kolei ruchy płodu podczas USG ułatwiają lekarzowi ocenę jego rozwoju oraz pozwalają uzyskać lepsze obrazy poszczególnych narządów.

USG piersi w ciąży

Na temat badania USG piersi w ciąży krąży w sieci wiele nieprawdziwych informacji. W internecie przeczytamy np. że kobiety „w stanie błogosławionym” powinny sobie je odpuścić, gdyż badanie nabrzmiałych pod wpływem hormonów ciążowych piersi i tak nie da miarodajnych wyników. My jednak uważamy, że USG piersi należy robić – i to również w trakcie ciąży. Tym bardziej, że ultrasonografia jest w pełni bezpieczna dla dziecka, a potrafi wykryć wiele patologicznych zmian.

Jak przygotować się do USG piersi w ciąży?

Jest to badanie, które nie wymaga przygotowań.

Badanie moczu w ciąży

Badanie moczu jest jednym z najczęściej wykonywanych badań w trakcie ciąży. Rutynowo powinno się je zrobić aż 7-krotnie oraz za każdym razem, gdy przyszła mama zauważy u siebie jakieś niepokojące objawy. Dlaczego badanie moczu w ciąży jest takie ważne? Ponieważ na jego podstawie jesteśmy w stanie wychwycić wiele stanów chorobowych, w tym infekcje układu moczowego, cukromocz (świadczący o cukrzycy ciążowej) oraz białkomocz (który może sugerować zagrażający matce i dziecku stan przedrzucawkowy).

Jak przygotować się do badania moczu?

Aby wynik badania moczu był wiarygodny, mocz musi zostać uchwycony w odpowiednim momencie. Najlepszy jest ten poranny, oddany zaraz po przebudzeniu. Ponadto ciężarna nie powinna opróżniać pęcherza przez co najmniej 4 godziny przed oddaniem moczu do badania. Ważne jest również to, by do pojemniczka trafił środkowy strumień moczu. Najlepiej zacząć go więc „łapać” w ok. 2 sekundzie od rozpoczęcia sikania.

Doustny test obciążenia glukozą (OGTT, krzywa cukrowa)

Doustny test obciążenia glukozą (znany również jako krzywa cukrowa lub OGTT) to standardowe badanie przeprowadzane u wszystkich przyszłych mam między 24. a 26. tygodniem ciąży. Ma na celu rozpoznanie ewentualnej cukrzycy ciążowej, która może rozwinąć się w wyniku działania hormonów ciążowych. Pierwszy pomiar glukozy we krwi wykonywany jest na czczo. Następnie kobieta dostaje do wypicia roztwór zawierający 75 g glukozy rozpuszczonej w ok. 250-300 ml wody, który powinna wypić małymi łyczkami w ciągu ok. 5 minut. Roztwór ten ma bardzo słodki smak, co dla niektórych może być nieprzyjemne, jest to jednak kluczowy etap badania. Kolejne dwa pomiary odbywają się godzinę i dwie godziny po wypiciu roztworu. Ma to na celu sprawdzenie, jak poziom cukru we krwi zmienia się po obciążeniu glukozą.

Jak przygotować się do krzywej cukrowej?

Przed wykonaniem testu pacjentka musi być na czczo, tj. nie jeść nic na ok. 8 godzin przed badaniem. Najpierw sprawdzany jest bowiem wyjściowy poziom cukru we krwi. W dniu poprzedzającym OGTT nie należy też nadmiernie się objadać i narażać na wzmożony wysiłek fizyczny.

KTG (kardiotokografia)

KTG (kardiotokografia) służące do monitorowania pracy serca płodu oraz czynności skurczowej macicy. Jest to jedno z kluczowych badań wykonywanych w trzecim trymestrze ciąży oraz w czasie porodu, które ocenia stan zdrowia dziecka i reakcję jego serca na skurcze macicy. Parametry te rejestrowane są za pomocą specjalnych sensorów, które przypina się dwoma pasami do brzucha pacjentki.

Jak przygotować się do kardiotokografii?

Pacjentka przystępująca do badania KTG powinna przede wszystkim pamiętać o tym, by na ok. 1-2 godziny przed badaniem zjeść posiłek. Maleństwo nie będzie wtedy ani nadmiernie ospałe, ani pobudzone, co zwiększy szansę na uzyskanie prawidłowych zapisów. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza gdy KTG nie było planowane. Wówczas lekarz oceniający zapis kardiotokograficzny uwzględnia, że mama może być np. głodna.

Badanie GBS

Badanie GBS, czyli badanie na obecność paciorkowców z grupy B, to test przeprowadzany u ciężarnych w celu wykrycia bakterii, które mogą stanowić zagrożenie dla noworodka. Paciorkowce grupy B są bakteriami naturalnie bytującymi w przewodzie pokarmowym i drogach rodnych u wielu osób, nie wywołując objawów. Jednak u noworodków, zwłaszcza podczas porodu, mogą prowadzić do poważnych infekcji, takich jak zapalenie płuc, sepsa czy zapalenie opon mózgowych.

Badanie GBS standardowo wykonuje się między 35. a 37. tygodniem ciąży (nie wcześniej niż 5 tygodni przed rozwiązaniem). Jest bardzo proste. Za pomocą wacika pobiera się wymazy z pochwy oraz odbytu. Następnie są one wysyłane do laboratorium, gdzie sprawdza się je na  obecność wspomnianych bakterii.

Jak przygotować się do badania GBS?

Badanie GBS nie wymaga od przyszłej mamy szczególnych przygotowań. Wskazane jest, aby pacjentka w dniu badania nie stosowała żadnych mydeł czy żeli do higieny intymnej (do umycia miejsc intymnych najlepiej użyć ciepłej, bieżącej wody). Kilka dni przed badaniem zaleca się również unikanie współżycia. Jeśli kobieta w trakcie ciąży przyjmowała antybiotyk, z wykonaniem badania należy odczekać co najmniej 7 dni od zażycia ostatniej dawki leku.

Inwazyjne badania prenatalne

Inwazyjne badania prenatalne to badania diagnostyczne wykonywane w czasie ciąży, które pozwalają uzyskać informacje o stanie zdrowia płodu, zwłaszcza w kontekście wad genetycznych lub chorób wrodzonych. W przeciwieństwie do nieinwazyjnych badań, takich jak USG czy badania krwi, badania inwazyjne wymagają pobrania materiału bezpośrednio z otoczenia płodu. Dlatego wykonuje się je wyłącznie ze wskazań medycznych. Przykładem inwazyjnych badań prenatalnych może być amniopunkcja, biopsja kosmówki czy kordocenteza.

Jak przygotować się do inwazyjnych badań prenatalnych?

Inwazyjne badania prenatalne można wykonywać na czczo lub po posiłku, z pełnym lub opróżnionym pęcherzem. Wszystko zależy bowiem od konkretnej sytuacji, dlatego w tym przypadku niezwykle ważne jest skrupulatne przestrzeganie zaleceń lekarza.

Serafin Clinic Gliwice – tu wykonasz wszystkie niezbędne badania w ciąży!

Kobiety w ciąży potrzebują kompleksowej opieki medycznej przez cały okres jej trwania. Chodzi nie tylko o możliwość wykonania pełnej diagnostyki, ale także zapewnienie komfortu, bezpieczeństwa oraz szybką interwencję w przypadku pojawienia się jakichkolwiek problemów. Serafin Clinic w Gliwicach jest właśnie takim miejscem. W naszej placówce przyszła mama wykona wszystkie najpotrzebniejsze testy, a otrzymane wyniki skonsultuje ze specjalistami. W naszej gliwickiej klinice prowadzeniem ciąży zajmuje się wielu doświadczonych lekarzy, którzy z pełnym zaangażowaniem dbają o zdrowie matki i dziecka, oferując indywidualne podejście, kompleksową opiekę oraz wsparcie na każdym etapie ciąży, połogu czy laktacji.

Jeśli więc planujesz w najbliższym czasie zajść w ciążę lub podejrzewasz, że już możesz spodziewać się dziecka, zapraszamy do umawiania konsultacji i badań w Serafin Clinic w Gliwicach.

Konsultacja merytoryczna:

Dr n. med. Dawid Serafin Ginekolog położnik, ekspert w zakresie ginekologii estetycznej Członek wielu towarzystw naukowych, laureat licznych nagród i wyróżnień. Doceniany przez środowiska medyczne na całym świecie. Autor innowacyjnej techniki operacyjnej Dewedge Technique, która zdobyła międzynarodowe uznanie.