Perinatologia jest stosunkowo młodą dziedziną medycyny. Jako nauka – poparta wiedzą praktyczną i teoretyczną –  rozwinęła się na Zachodzie dopiero w latach 60. XX wieku. W Polsce usłyszeliśmy o niej dekadę później, bo dopiero w latach 70. ubiegłego stulecia. Nazywana fachowo medycyną matczyno-płodową perinatologia stanowi dziś ważne narzędzie w rękach lekarzy ginekologów oraz położników. Dzięki wyodrębnieniu się tej gałęzi medycyny specjaliści ci mogą monitorować stan zdrowia matki i jej nienarodzonego jeszcze dziecka. Choć perinatologia jest silnie związana z ginekologią, w wielu aspektach znacząco się od niej różni. Na czym polega ta różnica? Jeśli jesteś ciekawa, koniecznie przeczytaj ten artykuł. 

Spis treści: 

Krótka historia perinatologii, czyli od czego wszystko się zaczęło?
Perinatologia a ginekologia – na czym polega różnica?
Perinatologia – jakie są główne cele medycyny matczyno-płodowej?
Opieka perinatalna zaczyna się już na etapie planowania rodziny
Planowanie rodziny
Opieka prekoncepcyjna przygotowująca do zajścia w ciążę
Opieka przedporodowa
Opieka śródporodowa
Opieka poporodowa
Opieka nad noworodkami i niemowlętami do pierwszego roku życia
Profesjonalna opieka nad kobietą w ciąży w Serafin CLINIC Gliwice
Nie tylko ginekologia i położnictwo – inne usługi dostępne w Serafin Clinic
Perinatologia – podsumowanie

Krótka historia perinatologii, czyli od czego wszystko się zaczęło?

Bodźcem do wyodrębnienia perinatologii spośród innych dziedzin medycyny był intensywny rozwój nowych technologii, przede wszystkim aparatury umożliwiającej monitorowanie stanu zdrowia dziecka, takiej jak KTG (kardiotokografia), a później badanie USG (ultrasonografia). Dzięki nim od 1975 roku znacznie poprawił się nadzór nad przebiegiem ciąży i porodu w klinikach położniczych. Istotną rolę odegrały również badania naukowe, które pozwoliły gromadzić duże ilości informacji na temat opieki nad ciężarną, samego prowadzenia ciąży, rozwoju dziecka w okresie płodowym, a później także noworodka.

W latach 1976–1980 zalecono wprowadzenie Karty Przebiegu Ciąży do powszechnej praktyki w poradniach dla kobiet. Każda pacjentka miała otrzymać ją już w pierwszych dwóch miesiącach ciąży. Później wprowadzono również  Kartę Oceny Czynników Ryzyka Ciążowego, a w 1991 roku na polskich oddziałach położniczych pojawiła się Karta Analizy Perinatalnej. W 1993 roku w ramach Programu Polityki Zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia i Polityki Społecznej powstał Ogólnopolski Program Poprawy Opieki Perinatalnej. Celem programu było  „Zapobieganie występowaniu i skutkom wcześniactwa oraz małej masie urodzeniowej ciała”. Poprawa opieki przebiegała stopniowo. Do programu dołączały się ośrodki akademickie, w których tworzono ośrodki trzeciego poziomu opieki perinatalnej oraz intensywnego nadzoru neonatologicznego. Wszystkie podejmowane w tamtym okresie działania, a więc intensywny rozwój nowych technik diagnostycznych oraz dokumentacja przebiegu ciąży pozwoliły – począwszy od lat 90. aż do końca 2013 roku –  obniżyć wysoki wówczas wskaźnik umieralności noworodków o aż 23%. 

Perinatologia a ginekologia – na czym polega różnica?

Choć perinatologia, ginekologia i położnictwo są ze sobą ściśle powiązane, to jednak każda z tych specjalizacji koncentruje się na innych zagadnieniach. Ginekologia jest nieco szerszą dziedziną medycyny.  Zajmuje się zdrowiem kobiet na każdym etapie ich życia, również wtedy, gdy nie są w ciąży. Lekarz specjalista ginekolog rozpoznaje i leczy choroby układu rozrodczego, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia hormonalne, problemy z płodnością, infekcje, oraz nowotwory narządów płciowych, w tym nowotwory szyjki macicy i inne choroby kobiece. Wizyta w gabinecie ginekologicznym ma zwykle podobny przebieg. Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny (pyta o datę ostatniej miesiączki, ewentualne dolegliwości, przyjmowane leki), wykonuje badanie ginekologiczne oraz USG dopochwowe (USG ginekologiczne). Zajmuje się również profilaktyką zdrowia kobiet, zlecając im niezbędne badania, np. cytologię, badanie USG piersi czy test w kierunku wirusa HPV, którego obecność w organizmie może doprowadzić do rozwoju wspomnianego raka szyjki macicy.

Perinatolog natomiast to lekarz zajmujący się wyłącznie kobietami w ciąży. Najważniejszym pacjentem dla perinatologia jest jednak ten pacjent, który znajduje się jeszcze w brzuchu u mamy, czyli płód.

Perinatologia – jakie są główne cele medycyny matczyno-płodowej?

Perinatologia ma przede wszystkim zapobiegać powstawaniu wad rozwojowych u dziecka oraz jego uszkodzeniu w okresie rozwoju wewnątrzmacicznego. Wczesne wykrycie wad rozwojowych jest niezwykle ważne, ponieważ daje czas na przygotowanie odpowiedniego planu leczenia.  Zadaniem perinatologa jest też oczywiście wychwytywanie wszelkich zagrożeń, jakie mogą napotkać przyszłą mamę i jej dziecko. Można do nich zaliczać, m.in.:

• Występujące u matki choroby serca, nerek, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca;
• Podwyższone ryzyko wystąpienia preeklampsji (stanu przedrzucawskowego) lub przedwczesnego porodu;
• Wady wrodzone występujące u matki, przebyte urazy czy infekcje w trakcie ciąży.

Wszystkie czynności wykonywane w ramach perinatologii mają na celu: 

• zmniejszyć liczę zgonów wśród kobiet w okresie okołoporodowym,
• zmniejszyć liczę zgonów wśród noworodków,
• ograniczyć liczbę porodów przedwczesnych,
• zapewnić równy dostęp do opieki medycznej wszystkim ciężarnym.

Opieka perinatalna zaczyna się już na etapie planowania rodziny

Opieka perinatalna jest to tak naprawdę cały zespół działań, który ma sprawić, że matka i dziecko będą czuć się bezpiecznie. Jednak perinatologia nie obuje jedynie okresu 9 miesięcy ciąży. Jest on o wiele, o wiele dłuższy – zaczyna się już na etapie planowania rodziny, a kończy, gdy dziecko osiąga 1 rok życia. Prześledźmy teraz każdy z etapów, w których opieka perinatalna odgrywa kluczową rolę.

Planowanie rodziny

Planowanie rodziny to pierwszy etap opieki perinatalnej, który obejmuje działania mające na celu świadome przygotowanie przyszłych rodziców do nowej roli. Uwzględnia również edukację w zakresie metod zapobiegania ciąży, porady dotyczące zdrowego stylu życia, a także wsparcie psychologiczne dla par starających się o dziecko. Celem tego etapu jest zapewnienie, by  kobieta, jak i jej partner, byli fizycznie i emocjonalnie gotowi na poczęcie dziecka.

Opieka prekoncepcyjna przygotowująca do zajścia w ciążę

Opieka prekoncepcyjna skupia się na przygotowaniu kobiecego organizmu do ciąży. Obejmuje badania  mające na celu wykrycie potencjalnych problemów zdrowotnych, które mogą utrudnić parze zajście w ciążę lub negatywnie wpłynąć na jej przebieg. Opieka prekoncepcyjna obejmuje również wszelkiego rodzaju zalecenia dotyczące suplementacji czy stylu życia przed ciążą.

Opieka przedporodowa

Opieka przedporodowa to wszystkie badania i konsultacje lekarskie, które kobieta przechodzi w trakcie ciąży. Kluczowe elementy tej opieki to monitorowanie stanu pacjentki oraz rozwoju dziecka poprzez badania  ultrasonograficzne (USG), kardiotokografię (KTG) oraz inne badania diagnostyczne.

Opieka śródporodowa

Opieka śródporodowa koncentruje się na stanie zdrowia matki i dziecka w trakcie porodu, w tym na monitorowaniu jego przebiegu oraz łagodzeniu bólu porodowego. To również wszelkie interwencje personelu medycznego w razie wystąpienia komplikacji.

Opieka poporodowa

Bezpośrednio po zakończeniu porodu wkraczamy w kolejny etap opieki perinatalnej – opiekę poporodową. Ma ona zapewnić matce oraz jej nowo narodzonemu dziecku odpowiednie wsparcie fizyczne i psychiczne. U kobiety monitoruje się proces gojenia ran krocza lub rany po cesarskim cięciu oraz ogólne samopoczucie. Świeżo upieczona mama otrzymuje również instruktaż dotyczący karmienia piersią i pielęgnacji  noworodka.

Opieka nad noworodkami i niemowlętami do pierwszego roku życia

Głównym celem tego etapu jest kontrola rozwoju noworodka, a później niemowlęcia do 12 miesiąca życia. Podczas badania lekarz pediatra musi ocenić, czy dziecko rozwija się prawidłowo pod względem fizycznym, poznawczym i emocjonalnym. W przypadku wcześniaków lub dzieci chorych ostatni etap opieki perinatalnej może obejmować również rehabilitację i specjalistyczną terapię.

Profesjonalna opieka nad kobietą w ciąży w Serafin CLINIC Gliwice

Każda ciężarna potrzebuje specjalistycznej opieki, niezależnie od tygodnia ciąży, w którym jest. Liczy się nie tylko precyzyjna diagnostyka, ale również zapewnienie jej poczucia bezpieczeństwa i możliwości leczenia wszelkich schorzeń już na bardzo wczesnych etapach ciąży. W Serafin Clinic Gliwice przyszłe mamy i ich dzieci mogą liczyć na kompleksową opiekę, troskę, profesjonalizm w trakcie leczenia i nie tylko. Nasz zespół to wybitni ginekolodzy i położnicy oraz perinatolodzy. Dr n. med. Aneta Walaszek-Gruszka od wielu lat sukcesywnie podnosi swoje kwalifikacje zawodowe, uczestnicząc w krajowych i zagranicznych konferencjach, kongresach, kursach i warsztatach ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki prenatalnej oraz kolposkopii, dzięki czemu ma możliwość stosowania najnowszych, sprawdzonych i skutecznych metod leczenia. W klinice dr. Serafina wykonuje również pełną diagnostykę prenatalną oraz prowadzi ciąże, zarówno te fizjologiczne, jak i powikłane.

W gliwickiej klinice realizujemy pełen pakiet badań prenatalnych: I, II i III trymestru, USG 3D/4D, echo serca płodu oraz badanie w kierunku ryzyka preeklampsji. Pierwsze oraz drugie badanie prenatalne można wykonać u nas bezpłatnie. Wystarczy posiadać skierowanie od lekarza prowadzącego ciążę ze wskazaniem do ich realizacji. Badania prenatalne pozwalają uzyskać odpowiedzi na wiele nurtujących pytań. W oparciu o uzyskane wyniki można określić, czy u dziecka występują jakiekolwiek wady wrodzone lub genetyczne. Wiedza ta jest z kolei niezwykle istotna z punktu widzenia prowadzenia ciąży i ewentualnej terapii.

Nie tylko ginekologia i położnictwo – inne usługi dostępne w Serafin Clinic

Serafin Clinic w Gliwicach to nowoczesna centrum medyczne stworzone z myślą o kobietach i wspierające je na każdym etapie ich życia. Nasza klinika oferuje opiekę na najwyższym poziomie, co czyni ją miejscem wyjątkowym. W codziennej pracy dokładamy wszelkich starań, aby każda kobieta przekraczająca próg naszej kliniki, wyszła z niej usatysfakcjonowana, a każda wizyta u lekarza, zwłaszcza konsultacja ginekologiczna, obywała się w miłej i komfortowej atmosferze.  Na czele gliwickiej placówki stoi dr n. med. Dawid Serafin – ginekolog położnik, wybitny specjalista z zakresu ginekologii plastycznej, jak również z zakresu ginekologii estetycznej. Pan Doktor specjalizuje się w labioplastyce, czyli plastyce warg sromowych mniejszych i większych. Jednak w klinice wykonywanych jest także wiele innych zabiegów przywracających kobietom radość z życia.

Dzięki wiedzy i doświadczeniu naszych specjalistów jesteśmy w stanie skutecznie diagnozować i leczyć różnego rodzaju choroby kobiece. Posiadamy nowoczesną pracownię do badań USG, w której przeprowadzamy profesjonalną diagnostykę wielu schorzeń (badania i konsultacje z zakresu endokrynologii, kardiologii czy ortopedii również są dostępne). Wykonujemy badanie piersi, tarczycy, jamy brzusznej czy węzłów chłonnych. Badanie ultrasonograficzne zalicza się do podstawowych badań diagnostycznych. Jest ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej, dlatego powinno być regularnie wykonywane. Ponadto zajmujemy się diagnostyką i leczeniem niepłodności, terapią wysiłkowego nietrzymania moczu oraz wielu innych schorzeń, jakie dotknąć mogą kobietę na dowolnym etapie jej życia.  Nasza klinika łączy nowoczesne technologie, z indywidualnym podejściem do pacjentów, co potwierdza jej holistyczne podejście do zdrowia kobiet. Jeśli więc chciałabyś umówić się na wizytę do któregoś z naszych specjalistów, zadzwoń i sprawdź dostępne terminy. Możesz to zrobić również za pośrednictwem serwisu znanylekarz.pl.

Perinatologia – podsumowanie

Perinatologia jest wciąż młodą, choć coraz bardziej liczącą się dziedziną medycyny. W centrum jej zainteresowań znajduje się matka, a przede wszystkim jej nienarodzone jeszcze dziecko. Celem perinatologii jest monitorowanie stanu zdrowia  pacjentki oraz płodu, w tym zapewnienie mu jak najlepszych warunków do wzrostu i rozwoju. Medycyna matczyno-płodowa nie obejmuje jednak wyłącznie opieki okołoporodowej. Odgrywa kluczową rolę już znacznie wcześniej – na etapie planowania rodziny i zachodzenia w ciążę. Jednym z wiodących ośrodków specjalizujących się w pełni profesjonalnej opiece nad ciężarną jest nasza gliwicka klinika. To swoistego rodzaju centrum zdrowia kobiety, w którym można uzyskać kompleksową pomoc. Klinika specjalizuje się m.in. w diagnostyce prenatalnej oraz prowadzeniu ciąż, w tym tych z komplikacjami, dbając o komfort i bezpieczeństwo swoich pacjentek. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak USG 3D/4D i badaniu w kierunku preeklampsji, możliwe jest wczesne wykrywanie zagrożeń i wad płodu. Priorytetem kliniki jest wykonanie badań niezbędnych do monitorowania zdrowia kobiet i ich dzieci, zapewniając naszym pacjentom kompleksową opiekę. Placówka oferuje także szeroki wachlarz usług medycznych, od profilaktyki po zabiegi z zakresu ginekologii estetycznej.